ඩයස්‌පෝරක කවිය සහ ඇම්පෝරක විචාරය
සිංහල කවියට හදිසියේ ම ඩයස්‌පෝරක හැඩරුවක්‌ ලැබෙමින් පවතින අතර එයට මුට්‌ටිය අල්ලන ඉංග්‍රිසි විචාර ද කඳු ගැසෙමින් තිබේ. ඩයස්‌පෝරාව යනු ස්‌වදේශය හෙවත් තමා උපන් රට ගැන උනන්දු වන විදේශගතව වෙසෙන ප්‍රජාව යන අර්ථය සපයන ඉංග්‍රිසි වචනය වන අතර ඇම්ෆොරා (amphora) යනු ග්‍රීක හෝ රෝම කෞතුක වස්‌තුවක්‌ ලෙස සැලකෙන මැටි භාජනයකි. මේ හදිසි ඩයස්‌පෝරක ආක්‍රමණය හා ඊට උඩගෙඩි දෙන ඇම්පෝරක විචාරය කුමක්‌ද? මේ කුමන්ත්‍රණය කොයි තරම් දුර ගොස්‌ තිබේද යත් මීට මාස කිහිපයකට පෙර පුදුමාකාර දෙයක්‌ සිදු විය.
ඉංග්‍රිසි විචාරකයකු සහ සිංහල කථිකාචාර්යවරයකු අතර විවාදයක්‌ ඇති විය. ඒ විවාදය මධ්‍යයේ මගේ නමින් ඊ-මේලයක්‌ යට කී ඉංග්‍රිසි විචාරකයා වෙත ලැබුණි. එමගින් හඟවන ලද්දේ මා යට කී කථිකාචාර්යවරයාගේ කල්‍යාණ මිත්‍රයකු ලෙස ඔහු වෙනුවෙන් කතා කිරීමට ඉදිරිපත් වී සිටින බවයි.
එමගින් යට කී ඉංග්‍රිසි විචාරකයා කොයි තරම් දුරට නොමග යවන ලද්දේ ද යත් ඔහු එම ඊ-මේලය පාදක කර ගනිමින් සිංහල සාහිත්‍යය සහ සමකාලීන සිනමාව විවේචනය කරමින් විචාරයක්‌ ලිවීය.
සිංහල සාහිත්‍ය සහ එහි නූතනවාදය සම්බන්ධයෙන් හරවත් විචාර ඉදිරිපත් කළ අජිත් සමරනායක, රෙජී සිරිවර්ධන වැන්නන්ගෙන් පසු ඉංග්‍රිසි විචාරය තුළ ඇති වී තිබෙන මේ කනගාටුදායක තත්ත්වය ඉංග්‍රිසි විචාරයේ අරාජිකත්වයේ සහ ඩයස්‌පෝරක ආක්‍රමණයේ ප්‍රතිඵලයකි. ඉංග්‍රිසි විචාරයෙහි ප්‍රවාද සහ විචාරාත්මක අන්තර්ගතය අද කොයි තරම් බාල තත්ත්වයකට පත්වී තිබේ ද යත් ෆ්‍රෙඩ්‍රික් නිෂේ වැනි ඉන් ප්‍රකට චින්තකයකු සිංහල කලා විචාරය සඳහා අදාළ කර ගන්නා විට නිෂේගේ ග්‍රන්ථ මාලාවේ අනුපිළිවෙළ දක්‌වමින් විශ්වකෝෂ විචාර ඉදිරිපත් කරන තත්ත්වයට වැටී තිබේ. නිවාඩුවකට මෙරටට පැමිණි ඩයස්‌පෝරාවේ සාමාජිකයකු ප්‍රේමසිරි කේමදාසගේ අග්නි ඔපෙරාව සම්බන්ධයෙන් මෙවැනි වෘෂභ ප්‍රශ්නයක්‌ ඇසුවේය. මෙහි නිර්මාණකයන් ඔපෙරා නරඹා තිබේදර? ඔහු තරුණ ශිෂ්‍යයකුට මෙසේ කීවේය. ඔබ ප්‍රංශ භාෂාව නොදන්නා නිසා ෆූකෝල ඩෙරීඩාල රෝලන්ඩ් බාර්ත ආදීන් ගැන කතා නොකළ යුතුය. අදෝමැයි ඔහු එම චින්තකයන් සහ විචාරකයන් ගැන ප්‍රථමවරට අසා ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ දීයෑ.
ඇම්ෆොරා (amphora)
මේ නන්දොඩවිලිවලට පාදක වන්නාවූ යථාර්ථය අනෙකක්‌ නොව ඩයස්‌පෝරකයාගේ ශිසොෆ්‍රීනියාවය හෙවත් භින්නෝන්මාදයයි. තමාට කිරි පෙවූ, තමා හැදූ වැඩූ, තමාට නොමිලේම ඉගැන්වූ දේශය ඔහුට ලැකානියානු සිඟිති ප්‍රේම ප්‍රාර්ථනා වස්‌තුවකි
(object petit a) ඔහු එය තමා තුළ මර්දනය කර ගෙන සිටියි. වැඩි වැටුප්, පම්පෝරිය, ඉංග්‍රිසි පරිසරය, වෙනත් අතිරික්‌ත වාසිවලට ඉඩ දෙමින් ඔහු ඒ මර්දනයට ස්‌ව කැමැත්තෙන් යටත් වෙයි. ඒ මර්දනය මත ලැග සිටින ඩයස්‌පෝරකයා මතුපිට කතාවෙන් හා කතිකාවෙන් තමා උපන් රට පිළිබඳව සියල්ල දත්, අවසාන සත්‍යය ද දත් සෘෂිවරයකු, බව හඟවන අතරේ උපන් රටේ ආර්ථික ප්‍රශ්න, යුද්ධය, උද්ධමනය, වාහන තදබදය යනාදිය උපුටා දක්‌වමින් එරට තුට්‌ටු දෙකට දමා එම භින්නෝන්මාදය තුළ තමා සතපවා ගනියි. එක්‌ ඩයස්‌පෝරක කාන්තාවක්‌ පැවසුවේ තමා වාසය කරන රටේ උසස්‌ තනතුරු දරන ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට ශ්‍රී ලංකාව භාර දුන්නොත් මේ රට දියුණුවන බවයි. මේ මානසික තත්ත්වය මෙතෙක්‌ වී. එස්‌. නායිපෝල් වැනි ලේඛකයකු විසින් පවා ග්‍රහණය කර නොගන්නා ලද යථාර්ථයකි.
ඩයස්‌පෝරක කවිය බිහි වන්නේද එම හිස්‌ටෙරික යථාර්ථයෙනි. ඊට රිද්මයක්‌ විනා කාව්‍යමය අන්තර්ගතයක්‌ නැත. වපසරියක්‌ හෝ පොළොවක්‌ හෝ නැත. ඇම්පෝරක විචාරය උත්සාහ දරන්නේ ඊට අත්දැකීම් තලයක්‌, වපසරියක්‌, පොළොවක්‌ ඇති බව කියන්නට ය. සිසැක්‌ගේ භාෂාවෙන් කියතොත් මේවා විචාර කලාවේ අතිරික්‌ත ප්‍රමෝදයන්ය. සල්මන් රෂ්ඩි, මයිකල් ඔන්ඩච්චි වැනි ශ්‍රේෂ්ඨ ලේඛකයන් සාහිත්‍යකරණයෙහි යෙදෙන්නේ ඊට හාත්පසින් වෙනස්‌ සමාජ පසුතල මත බව ඔවුන් විසින් ලියන ලද ප්‍රබන්ධාත්මක නොවන කෘතීන්ගෙන් මැනවින් පැහැදිලි වේ.
කවිය යනු කවියා, යථාර්ථය සහ පාඨකයා යන ත්‍රිකෝණය ඇසුරේ බිහිවන්නක්‌ බව නවසීලන්ත සාහිත්‍ය මහාචාර්යවරයකු වන සී. කේ. ස්ටීඩ් පෙන්වා දෙයි. ඔහු පවසන පරිදි කවියා, යථාර්ථය සහ පාඨකයා යන ලක්ෂ්‍ය තුන හරහා ආතති රේඛාවන් විහිද යයි. මේ රේඛා තුන කාලය, ස්‌ථානය කවියා සහ පාඨක සමාජය අනුව වෙනස්‌ වේ. එනම් එම රේඛාවන් කෙටි හෝ දිග විය හැකිය. සමහර විට කවිය සහ පාඨක සමාජය අතර සම්බන්ධතාව කිට්‌ටු වී එම ලක්ෂ්‍යයන් දෙක සම්බන්ධ කරන රේඛාව කෙටි වෙයි. එවිට යථාර්ථය නමැති ලක්ෂ්‍යය කවිය සහ පාඨකයා යන දෙදෙනාගෙන්ම දුරස්‌ වී එම ලක්ෂ්‍යයන් දෙක යථාර්ථය සමග සම්බන්ධ කරන රේඛා දීර්ඝ වේග එනමුත් ත්‍රිකෝණයේ එම දික්‌වීම නිසා කවියේ ගෙල මිරිකෙයි. කවිය තනි තරුවක්‌ ලෙස යථාර්ථයෙන් බොහෝ දුරස්‌ වී, හුදෙක්‌ කවියා සහ පාඨකයා එකිනෙකා රවටා ගන්නා එකඟත්වයක්‌ ලෙස පෙනී යන බව සී. කේ. ස්ටීඩ් පෙන්වා දෙයි.
ඩයස්‌පෝරික කවිය මෙවැන්නකි. එය යථාර්ථයෙන් බොහෝ ඈත්ව කවියා සහ පාඨකයා විසින් ඇති කර ගන්නා ලද රැවටිලි සහගත එකඟත්වයකි. මේ නරුම සම්බන්ධතාවේදී පාඨකයා ද ව්‍යාජයකි. ඔහු කවියාගෙන් බොහෝ දුරස්‌ථව, ඔහුගේ ස්‌ථිර පදිංචියට ඈතින් වූ කාල අවකාශයක වෙසෙන්නෙකි. කවියාට ලිවීමට සිදුවන්නේ තමාට වරප්‍රසාද සපයන රටින් බැහැරව වෙසෙන පාඨකයකු වෙනුවෙනි. මෙලෙස අද ඩයස්‌පෝරක කවිය බිහිවී තිබෙන්නේ ඩයස්‌පෝරක කවියා සහ සිංහල ඊනියා පාඨකයකු අතර ඇති රැවටිලි සහගත සම්බන්ධයක ප්‍රකාශනයක්‌ ලෙසට බව ඉතා පැහැදිලිය.
ඇම්පෝරක විචාරයේ ද ඇතුලාන්තය තේරුම් ගත හැකි වැදගත් ලිපියක්‌ අනීතා දේශායි ලියා ඇත. එය ඇය විසින් සල්මන් රෂ්ඩිගේ මැදියම් රැයේ දරුවෝ වෙනුවෙන් ලියන ලද පෙරවදනයි. ඇය පවසන්නේ බලවන්තයන්ට එක්‌ භාෂාවක්‌දල, බලය රහිත වූවන්ට තව භාෂාවක්‌ද වශයෙන් භාෂා දෙකක්‌ ඉන්දියාව තුළ තිබුණේය යන කාරණාව නොසලකා හැරීම ඓතිහාසික විරෝධී බවයි. ශතවර්ෂ ගණනකට එපිටදී සංස්‌කෘත භාෂාව එම කාර්යය ඉටු කළේය. ඉන්දියාවේ මුස්‌ලිම් පාලනයට පසු පර්සියානු භාෂාව එම කාර්යය ඉටු කළ අතර එය රාජ සභාවේ, නීතියේ රාජ්‍ය පාලනයේ භාෂාව විය. පසුව එම කාර්යය ඉංග්‍රිසීන් විසින් ඉටු කරනු ලැබූ අතර ඊට අතිරේකව කලාත්මක නිෂ්පාදනය විෂයෙහි පුද්ගලිකත්වය, අයිතිය සහ ලිපි හිමිකම වැනි නව සංකල්ප එමගින් හඳුන්වා දෙන ලද බව අනීතා දේශායි පවසයි. ඇම්පෝරක විචාරය ද මේ පදනමින් මතුවී ඇති අතර ඉංග්‍රිසිය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වීමට එරෙහිව පැරැණි බලහත්කාරය සමකාලීන කලාව මත පටවයි. ඊට විචාරාත්මක අන්තර්ගතයක්‌ නැති නිසා එය සමකාලීන සිංහල විචාරයෙන් ණයට ගනියි. එම ණය ගෙවනු වෙනුවට කරන්නේ යල් පිනූ අධිපතිවාදය ව්‍යාප්ත කිරීමේ අසාර්ථක වෑයමක යෙදීමයි.
No comments:
Post a Comment